Chầu Bé Bắc Lệ

Chầu Bé Bắc lệ đứng hàng thứ mười một trong Tứ Phủ Chầu Bà. Thánh Bà anh linh quản cai xứ đất Bắc Lệ, Lạng Sơn và thường hay ngự đồng.

Ngày 20 tháng 9 (ÂL) là ngày tiệc Chầu Bé.

Thần Tích

Chống Giặc Minh

Chầu Bé Bắc Lệ xuất thân là người Nùng, tại vùng Bắc Lệ thuộc tỉnh Lạng Sơn. Tương truyền rằng, Chầu Bé là do Mẫu Thượng Ngàn hóa thân thành, có phép thần thông do Đức Thái Tổ ban quyền.  

Tích kể rằng bà hiển linh hóa thành bó đuốc dẫn đường cho vua Lê Lợi và nghĩa quân thoát chạy khi bị giặc Minh truy đuổi và nhiều lần âm Phù Vua lê Lợi trên bước đường kháng chiến Phá giặc Liễu Thăng nên được vua sắc phong Lê Mại Đại Vương.

Dân Gian Tích Truyện 

Chầu Bé vốn là con gái một người thổ hào dân tộc Nùng ở Hữu Lũng Lạng Sơn, trong một lần đi rừng bị giặc Minh sang xâm chiếm nước ta bắt được, để giữ gìn trinh tiết bà đã tuẫn tiết và được dân lập miếu thờ.

Sau khi thác, Chầu hiển linh giúp dân, giúp nước, độ người viễn xứ tha hương, lúc biến hóa thành người bán hàng, chữa bệnh cho người nghèo. Chầu còn dạy người dân trồng trọt, chăn nuôi, lên rừng làm ruộng bậc thang, xuống sông suối đánh bắt cá tôm.

Những khi thanh nhàn, Chầu dạo chơi khắp chốn cùng nơi, để thượng ngoạn cảnh đẹp thiên nhiên hữu tình. Có những lúc Chầu rong chơi, lấy tàu lá giả làm hàng bán để trêu đùa người trần gian.

Tuy Chầu Bé sắc sảo, đành hanh đã nức tiếng vang, nhưng bà cũng rất nhân hậu, có việc lành, Chầu đều mách bảo cho người trần gian.

Hầu Chầu Bé Bắc Lệ

Chầu Bé là vị Chầu Bà rất hay về ngự đồng. Chầu ngự về đồng thường diện áo đen (hoặc chàm), trước đây chỉ mặc quầy và áo ngắn tới hông, chân đi xà cạp, đầu chầu chít khăn thổ cẩm, vai đỡ gùi hoa, hông thắt dao quai kiềng bạc túi trầu…

Khi về đồng, chầu thường khai quang múa mồi, ban tài ban lộc cho thanh đồng và bách gia. Có khi thỉnh mời Chầu Bé về chứng tòa Sơn Trang hoặc chứng mâm giầu trình giống như Chầu Đệ Nhị và Chầu Lục.

Đền Thờ 

Chầu Bé Bắc Lệ là vị Chầu Bà hay được người trần thỉnh ngự. Những vị Chầu Bé còn lại là vị coi giữ ở đền đó và chỉ khi về chính đền, các vị đó mới ngự. Có thể kể tên đó là:

Tuy có sự xuất hiện của các vị Chầu Bé tại các đền khác nhau, song người ta coi đó là Chầu Bé Bắc Lệ đang giáng hiện muôn nơi. Và đền thờ Chầu Bé Bắc Lệ cũng là một địa điểm tâm linh linh thiêng nhất.

Đền thờ Chầu Bé Bắc Lệ là ngôi đền nhỏ nằm trên đồi cao, ở phía mặt tiền của đền Bắc Lệ thuộc xã Tân Thành, huyện Hữu Lũng, tỉnh Lạng Sơn. Đền Bắc Lệ thờ Bà Chúa Thượng Ngàn, và Chầu Bé được suy tôn trong đền là một vị thánh Chầu Bà thuộc hệ thống thờ Mẫu của người Việt. 

Vào ngày lễ, người dân địa phương và du khách thường múc nước suối đền Bắc Lệ để lau tượng như một nghi thức thiêng liêng trong lễ tắm ngai.

Trải qua nhiều lần tôn tạo, đền Bắc Lệ vẫn giữ được kiến trúc tâm linh lịch sử và là điểm đến hành hương của nhiều du khách tới vãn cảnh, cầu an.